Naczelną zasadą odpowiedzialności za czyny niezgodne z prawem jest zasada winy. Oznacza, że aby przypisać komuś odpowiedzialność cywilną za czyn, który spowodował szkodę, czyn ten musi być przez tę osobę zawiniony.
Drugą zasadą odpowiedzialności jest zasada ryzyka. W oparciu o powyższą zasadę rozpatrywana jest odpowiedzialność zakładów ubezpieczeń wobec pieszych, pasażerów, kierujących pojazdami niemechanicznymi i innych uczestników wypadków. Przy tej zasadzie ustawodawca wymaga jedynie, aby:
- została komukolwiek wyrządzona szkoda na osobie lub mieniu,
- faktem powodującym szkodę był ruch pojazdu mechanicznego,
- między szkodą a ruchem tego pojazdu zachodził związek przyczynowy.
Uzupełnieniem zasady winy i zasady ryzyka jest zasada słuszności. Ma ona zastosowanie w sytuacji, gdy nikomu nie można przypisać odpowiedzialności na zasadzie winy lub ryzyka, ale w oparciu o zasady współżycia społecznego uzasadnione jest obarczenie kogoś odpowiedzialnością odszkodowawczą za szkodę doznaną przez inną osobę.