FAQ.

Tak, ale tylko wtedy, gdy szkodę spowodowała inna osoba. Szkoda można powstać w wyniku czyjegoś działania jak i przez zaniechanie, na przykład sprawcą jest ten, kto nie uprzątnął miejsca lub nie odśnieżył chodnika, wskutek czego doszło do upadku.
Tak. Z ubezpieczenia dobrowolnego można uzyskać odszkodowanie jeśli ogólne warunki umowy przewidują wypłatę za dany rodzaj szkody. Wypłata odszkodowania z ubezpieczenia dobrowolnego nie umniejsza prawa do uzyskania dodatkowo odszkodowania z polisy odpowiedzialności cywilnej, jeżeli szkodę wyrządziła inna osoba.
Tak, ale tylko pod warunkiem posiadania ubezpieczenia dobrowolnego, obejmującego zakresem przedmiotowe zdarzenie.
Tak. Ubezpieczenie grupowe jest rodzajem ubezpieczenia dobrowolnego, z którego można uzyskać odszkodowanie jeśli ogólne warunki umowy przewidują wypłatę za dany rodzaj szkody. Wypłata odszkodowania z ubezpieczenia dobrowolnego nie umniejsza prawa do uzyskania dodatkowo odszkodowania z polisy odpowiedzialności cywilnej, jeżeli szkodę wyrządziła inna osoba, a także z innych polis dobrowolnych.
Nie. Polisa OC będzie nam przydatna, kiedy wyrządzimy szkodę innej osobie. Zamiast zapłacić z własnej kieszeni, odszkodowanie wypłaci za nas zakład ubezpieczeń, w którym wykupiliśmy ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Z własnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, nie możemy uzyskać odszkodowania za szkodę, którą sami sobie wyrządzimy.
Tak. Jeżeli sprawca nie zastosuje się do obowiązku posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pojazdu, odszkodowanie wypłaca Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.
Tak. Jeżeli dane personalne sprawcy nie zostały ustalone odszkodowanie wypłaca Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. W takim przypadku odszkodowanie obejmuje wyłącznie roszczenia związane z uszkodzeniem ciała, np. zadośćuczynienie czy zwrot kosztów leczenia.
Tak. Odszkodowanie przysługuje z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolnika, które obejmuje zarówno odpowiedzialność cywilną samego rolnika jak i każdej osoby, która pracując w gospodarstwie wyrządziła szkodę w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego.
Tak. Odszkodowanie przysługuje z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolnika, które obejmuje odpowiedzialność każdej osoby, która pracując w gospodarstwie wyrządziła szkodę w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego.
Tak. Jeżeli osoba pracująca w gospodarstwie rolnym dozna szkody podczas wykonywania prac związanych z funkcjonowaniem gospodarstwa, zakład ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie z polisy odpowiedzialności cywilnej rolnika. Obejmuje ono wyłącznie roszczenia związane z uszkodzeniem ciała, np. zadośćuczynienie czy zwrot kosztów leczenia. Wypłata nastąpi tylko w sytuacji, gdy pracownik dozna szkody nie z własnej winy lecz z winy innej osoby pracującej w gospodarstwie.
Tak. Jeżeli przy wykonywaniu prac związanych z posiadaniem gospodarstwa szkodę poniesie sam rolnik zakład ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie obejmujące jedynie roszczenia związane z uszkodzeniem ciała, ale tylko w sytuacji, gdy rolnik dozna szkody nie z własnej winy lecz z winy innej osoby pracującej w gospodarstwie.
Nie. Z obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników wyłączona jest odpowiedzialność w życiu prywatnym. Oznacza to, że ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody wyrządzone w życiu prywatnym, a jego odpowiedzialność jest ograniczona do szkód powstałych w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.
Tak. Krajowe Biuro Odszkodowań prowadzi sprawy na terenie całego kraju.
Każdą, której przedmiotem jest uzyskanie odszkodowania. Krajowe Biuro Odszkodowań prowadzi sprawy związane ze wszystkimi rodzajami szkód, zarówno na osobie jak i na mieniu, bez względu na sposób powstania szkody. Szkody mogą być likwidowane z polis dobrowolnych, jak również z polis obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Do najczęstszych szkód zlecanych do Krajowego Biura Odszkodowań należą :
  1. szkody na osobie, spowodowane :
    • udziałem w kolizji / wypadku drogowym
    • upadkiem na śliskiej powierzchni
    • upadkiem na nierównym chodniku
    • upadkiem z wysokości
    • wypadkiem na budowie
    • urazem doznanym w zakładzie pracy
    • urazem doznanym w gospodarstwie rolnym
    • pogryzieniem przez psa
    • błędem medycznym
    • wydaniem nieprawidłowej diagnozy medycznej
    • nieprawidłowym wykonaniem zabiegu medycznego
  2. szkody na mieniu, spowodowane :
    • uszkodzeniem/ zniszczeniem auta wskutek kolizji / wypadku
    • zalaniem domu, gospodarstwa
    • zawaleniem budowli wskutek wadliwej konstrukcji
    • zawaleniem dachu wskutek naporu śniegu
    • zniszczeniem upraw rolnych wskutek działania zwierzyny
    • zniszczeniem upraw rolnych wskutek warunków atmosferycznych
  1. Umowa Krajowego Biura Odszkodowań jest zrozumiała, nie zawiera klauzul niedozwolonych.
  2. Klienci mają terminową wypłatę odszkodowania.
  3. Klienci mogą negocjować indywidualnie warunki umowy.
  4. Umowa nie zawieram zapisów o karach umownych.
  5. Klienci płacą wyłącznie za efekty pracy.
  6. Umowa gwarantuje, że bez pisemnej zgody Klienta pełnomocnik nie zawrze ugody.
  7. Klient zawierając umowę poza siedzibą Krajowego Biura Odszkodowań otrzymuje pisemne potwierdzenie.
  8. Krajowe Biuro Odszkodowań przestrzega praw Konsumentów.
  9. Klient ma prawo do odstąpienia od umowy w razie zawarcia umowy poza siedzibą przedsiębiorcy bez podawania jakichkolwiek powodów.
  10. Klient może wypowiedzieć umowę innej firmie i przekazać sprawę do Krajowego Biura Odszkodowań, po wcześniejszym uzgodnieniu. W razie przeniesienia sprawy Klient honorarium za prowadzenie sprawy jest ustalone na niższym poziomie, niż w poprzedniej firmie.
Krajowe Biuro Odszkodowań pobiera honorarium tylko od kwot, które samo uzyska. Honorarium negocjowane jest indywidualnie z Klientem, z uwzględnieniem rodzaju sprawy, stopnia jej skomplikowania oraz szacowanej wartości roszczenia.
Tak. Krajowe Biuro Odszkodowań przyjmuje sprawy na różnym etapie postępowania, pod warunkiem jednak rozwiązania umowy z poprzednim pełnomocnikiem.
W sytuacji, gdy sprawa została już zakończona, przed podpisaniem umowy należy przesłać dokumenty do analizy. Należy ustalić, czy w sprawie została zawarta ugoda, czy sprawa była przedmiotem postępowania sądowego oraz czy szkoda nie uległa przedawnieniu.
W takiej sytuacji należy przesłać dokumenty do analizy. Dalsze prowadzenie sprawy o odszkodowanie możliwe jest tylko w sytuacji zaistnienia nowej szkody, która nie była zgłaszana w postępowaniu. Jeżeli okaże się, że kwota świadczenia przyznanego w ugodzie została rażąco zaniżona istnieje możliwość unieważnienia ugody bądź żądania odszkodowania od podmiotu, który zawarł ugodę w imieniu Poszkodowanego.
Prawomocny wyrok wydany w sprawie kończy możliwość ubiegania się o odszkodowanie. Dalsze prowadzenie sprawy o odszkodowanie możliwe jest tylko w sytuacji zaistnienia nowej szkody, która nie była zgłaszana w postępowaniu.
Nie. W razie przedawnienia roszczeń Poszkodowanego zakład ubezpieczeń podniesie zarzut przedawnienia i spowoduje to wydanie niekorzystnego wyroku, który narazi Poszkodowanego na zapłatę kosztów zastępstwa procesowego drugiej stronie. Ustalenie przedawnienia leży po stronie Krajowego Biura Odszkodowań.
Jeżeli sprawca został ukarany mandatem lub jeśli toczyła się przeciwko niemu sprawa w Sądzie Rejonowym w Wydziale Grodzkim, z art. 86 kodeksu wykroczeń lub Poszkodowany doznał obrażeń nie powodujących naruszenia narządów ciała i rozstroju zdrowia na okres dłuższy niż 7 dni - Poszkodowany może skutecznie dochodzić odszkodowania w ciągu trzech lat od zdarzenia.

Jeżeli sprawca został skazany w Sądzie Rejonowym, w Wydziale II Karnym, z art. 177 kodeksu karnego lub Poszkodowany doznał obrażeń powodujących naruszenie narządów ciała i rozstrój zdrowia na okres powyżej 7 dni - Poszkodowany może skutecznie dochodzić odszkodowania w ciągu dwudziestu lat od zdarzenia.

Zgłoszenie szkody lub każda decyzja wydana w sprawie ( nawet odmowna ) przerywa bieg przedawnienia i biegnie ono na nowo. Jeżeli Poszkodowanym była osoba małoletnia ( do 18 roku życia ), przedawnienie nie może nastąpić przed upływem 2 lat od daty osiągnięcia pełnoletności.
Pełnoletni - osoba, która ukończyła 18 rok życia,
Niepełnoletni - osoba, która nie ukończyła 18 roku życia,
Małoletni - to inna nazwa niepełnoletniego - czyli osoby, która nie ukończyła 18 roku życia,
Nieletni - to termin stosowany w prawie karnym, oznacza osobę, która nie ukończyła 17 roku życia,
Młodociany - to także pojęcie prawa karnego i oznacza osobę (w ścisłym zakresie - sprawcę czynu zabronionego), który w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lat
Etap polubowny polega na prowadzeniu sprawy w trybie negocjacyjnym. Zakład ubezpieczeń wypłaca kwotę tzw. uznaniową. Zakład ubezpieczeń nie ponosi jakichkolwiek ujemnych następstw z powodu rażącego zaniżania wypłaconej kwoty. Jedyna konsekwencja, jaka może wyniknąć dla zakładu ubezpieczeń to wytoczenie powództwa na drodze sądowej. Zakłady ubezpieczeń często mają wpisane w politykę firmy celowe zaniżanie wypłat, gdyż ewentualne skierowanie sprawy do Sądu wiąże się ze znacznie większymi trudnościami po stronie Poszkodowanego,
W razie potrzeby wytoczenia powództwa, Poszkodowany otrzymuje opinią prawną, która wskazuje proponowaną wysokość wartości przedmiotu sporu. Od wartości przedmiotu sporu ( zwanej w skrócie w.p.s. ) Poszkodowany wpłaca do Sądu kwotę stanowiącą równowartość 5 % w.p.s., tytułem wpisu Sądowego. Jeżeli Poszkodowany nie ma środków na pokrycie wpisu, składa się wniosek o zwolnienie Go z ponoszenia kosztów. Poszkodowany na etapie Sądowym zwany jest Powodem. Powód nie musi uczestniczyć w postępowaniu Sądowym, ma jednak obowiązek stawienia się na wezwanie Sądu.
Sprawy sądowe o odszkodowanie z tytułu szkody osobowej trwają zwykle około roku, jednakże czynnikiem istotnie wpływającym na czas trwania sprawy jest ilość biegłych powołanych do wydania opinii. Jeżeli obrażenia uzasadniają powoływanie biegłych kilku specjalizacji mogą oni działać niezależnie lub wydać opinię zbiorową, na której przygotowanie w skrajnych przypadkach należy oczekiwać 1,5 do 2 lat. Sprawy sądowe dotyczące zapłaty z innego tytułu trwają średnio od 10 – 12 miesięcy do półtora roku.
Poszkodowani powinni zgromadzić :
  1. z każdej placówki medycznej, w której odbywało się leczenie – kserokopie pełnej historii leczenia lub hospitalizacji - chodzi o karty pacjenta dostępne w rejestracji przychodni, w szpitalach i innych placówkach medycznych. Placówka ma obowiązek wydać kserokopie kart, potwierdzone za zgodność z oryginałem. Koszt kserokopii ponosi pacjent,
  2. z każdej placówki medycznej, w której odbywało się leczenie – zaświadczenia i wyniki badań, które były mu wydawane bezpośrednio na wizycie lekarskiej,
  3. kserokopie zaświadczeń od lekarza pierwszego kontaktu, skierowań do lekarzy specjalistów, recept, zwolnień lekarskich,
  4. kserokopie skierowań na rehabilitacje oraz pełną dokumentację potwierdzającą odbyte zabiegi rehabilitacyjne, w tym ewentualny pobyt w placówkach rehabilitacyjnych, sanatoriach etc.,
  1. Tak. Każda dolegliwość może okazać się następstwem zdarzenia, a rzetelne przedstawienie lekarzowi stanu zdrowia pozwala na postawienie prawidłowej diagnozy. Nadto, dla ustalenia wysokości należnego zadośćuczynienia istotne jest wykazanie całokształtu dolegliwości, które wystąpiły u Poszkodowanego.
  2. Dla ustalenia następstw skręcenia kręgosłupa szyjnego istotne jest wskazanie, czy wywołało ono skurcze i drętwienie kończyn górnych, dolegliwości bólowe odcinka szyjnego, migreny i mdłości, bóle oczu, zawroty głowy,
  3. Dla ustalenia następstw urazu głowy istotne jest wskazanie, czy wywołał on pogorszenie wzroku, słuchu, pamięci i koncentracji,
  4. Dla ustalenia następstw wybuchu poduszek powietrznych w samochodzie istotne jest wskazanie, czy wywołał on czasowe omdlenia, mroczki, plamy przed oczami, mdłości, migreny, bóle i łzawienie oczu, pogorszenie wzroku, słuchu, zawroty głowy, uszkodzenia błędnika, etc.,
  5. Dla ustalenia stresu pourazowego istotne jest wskazanie, czy wywołał on bezsenność, nadpobudliwość, płytki nerwowy sen, poczucie zmęczenia, zagrożenia, stany lękowe, etc.,
W razie zniszczenia lub uszkodzenia pojazdu Poszkodowany powinien przedstawić wycenę pojazdu przed zdarzeniem ze specyfikacją oraz kalkulację kosztów naprawy.
  1. Dokumenty dotyczące nieruchomości obciążonej infrastrukturą przesyłową:
    1. odpis aktualny z księgi wieczystej dla nieruchomości, na której posadowione jest urządzenie przesyłowe ( potwierdza on własność nieruchomości, wskazuje województwo, powiat, gmina, nr obrębu lub nazwa miejscowości, nr działki i powierzchnię ewidencyjną działki,
  2. Dokumenty dotyczące stanu planistycznego nieruchomości obciążonej infrastrukturą:
    1. wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ( jeśli plan sporządzono) – wskazuje on na przeznaczenie obciążonej nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (mpzp),
    2. w przypadku braku mpzp, należy ustalić czy dla obciążonej działki wydano decyzję o warunkach zabudowy (wz) lub decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (ulicp), jeżeli tak to należy określić przeznaczenie terenu zawarte w decyzji,
    3. w przypadku braku ww. decyzji, należy ustalić dla przedmiotowej działki możliwy sposób zagospodarowania wynikający z zapisów studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (suikzpg), które jest opracowaniem obowiązkowym w gminie oraz sposób wykorzystania nieruchomości sąsiednich.
  3. Dokumenty dotyczące infrastruktury przechodzącej przez nieruchomość:
    1. mapka do celów prawnych, zwana opiniodawczą, (wydawana w Powiatowych Ośrodkach Kartografii i Geodezji ) która wykaże rodzaj i typ sieci przechodzącej przez nieruchomość (linie energetyczne wysokiego, średniego napięcia, etc), rodzaj i liczbę naziemnych elementów infrastruktury w obciążonych działkach, długość sieci na terenie działki, dokładne położenie naziemnych elementów infrastruktury na działce i po obu jej stronach;
  4. Informacje pochodzące z rynku lokalnego :
    1. stawki czynszu dzierżawnego za grunty obciążone infrastrukturą liniową;
    2. wartość gruntów nieobciążonych infrastrukturą,
    3. wartość gruntów obciążonych;

Wzory pism

PRAWO

Wśród uczestników wypadków prawo karne wyróżnia : sprawców, współsprawców i pokrzywdzonych.
  • Pokrzywdzony – to uczestnik, którego dobra zostały naruszone, nie z jego winy. Pokrzywdzony w postępowaniu cywilnym to Poszkodowany.
  • Sprawca - uczestnik wypadku, którego zachowanie było wyłącznie przyczyną zaistniałego zdarzenia.
  • Współsprawca - uczestnik, którego niezgodne z przepisami zachowanie było przyczyną zaistniałego zdarzenia.
Kolizja drogowa to zdarzenie drogowe bez ofiar w ludziach. Spowodowanie kolizji, czyli zdarzenia, którego skutkiem były tylko szkody w mieniu, jest wykroczeniem i w związku z tym ustalenie okoliczności zdarzenia i jego sprawcy odbywa się w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia oraz o przepisy Kodeksu wykroczeń.
Spowodowanie wypadku drogowego, czyli zdarzenia, którego skutkiem były obrażenia ciała lub śmierć jego uczestnika, jest przestępstwem i w związku z tym, zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania karnego i przepisami Kodeksu karnego, Policja wszczyna dochodzenie lub śledztwo celem ustalenia okoliczności wypadku i jego sprawcy lub sprawców.
O zakwalifikowaniu zdarzenia jako kolizji lub wypadku decydują obrażenia ciała. Jeżeli biegły z zakresu medycyny sądowej określi, że obrażenia ciała naruszyły czynności narządów ciała na okres do 7 dni, to sprawa będzie rozpatrywana w oparciu o przepisy o wykroczeniach.
Umową obowiązkową jest ubezpieczenie, którego obowiązek zawarcia wynika z przepisów prawa rangi ustawowej, a zadaniem jej jest ochrona dóbr należących do poszkodowanych. Jest wiele ubezpieczeń obowiązkowych. Należy do nich ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadacza (kierującego) pojazdu mechanicznego.
Ubezpieczenie dobrowolne to takie, którego źródłem jest także umowa, ale zawarta z woli ubezpieczonego. W zakresie ubezpieczeń komunikacyjnych do ubezpieczeń dobrowolnych, istotnych dla poszkodowanego, należy ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NW).
Do zadań Funduszu należy m.in. zaspokajanie roszczeń z tytułu OC za szkody powstałe na terenie Rzeczypospolitej Polskiej:
  1. na osobie, gdy szkoda została wyrządzona w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego, a nie ustalono ich tożsamości;
  2. w mieniu i na osobie, gdy:
    1. posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC,
    2. rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym wyrządzili szkodę, a rolnik nie był ubezpieczony.
Biuro odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które wydarzyły się na terytorium:
  1. Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe są sygnatariuszami Jednolitego Porozumienia między Biurami Narodowymi - Regulaminu Wewnętrznego;
  2. Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe podpisały z biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i zaspokajaniu roszczeń, pod warunkiem istnienia ważnej Zielonej Karty;
  3. państw, o których mowa w pkt. 4 art. 123 Ustawy o Ubezpieczeniach Obowiązkowych i na warunkach określonych w pkt. 4 (których biura narodowe podpisały z biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i likwidacji szkód i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, pod warunkiem istnienia ważnej Zielonej Karty, wystawionej przez biuro), jeżeli poszkodowany jest obywatelem polskim, a sprawca posiadał Zieloną Kartę wystawioną przez członka biura, którego upadłość ogłoszono.
Naczelną zasadą odpowiedzialności za czyny niezgodne z prawem jest zasada winy. Oznacza, że aby przypisać komuś odpowiedzialność cywilną za czyn, który spowodował szkodę, czyn ten musi być przez tę osobę zawiniony.
Drugą zasadą odpowiedzialności jest zasada ryzyka. W oparciu o powyższą zasadę rozpatrywana jest odpowiedzialność zakładów ubezpieczeń wobec pieszych, pasażerów, kierujących pojazdami niemechanicznymi i innych uczestników wypadków. Przy tej zasadzie ustawodawca wymaga jedynie, aby:
  • została komukolwiek wyrządzona szkoda na osobie lub mieniu,
  • faktem powodującym szkodę był ruch pojazdu mechanicznego,
  • między szkodą a ruchem tego pojazdu zachodził związek przyczynowy.
Uzupełnieniem zasady winy i zasady ryzyka jest zasada słuszności. Ma ona zastosowanie w sytuacji, gdy nikomu nie można przypisać odpowiedzialności na zasadzie winy lub ryzyka, ale w oparciu o zasady współżycia społecznego uzasadnione jest obarczenie kogoś odpowiedzialnością odszkodowawczą za szkodę doznaną przez inną osobę.
Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (zasada pełnego odszkodowania).
Wyrównaniu przez zakład ubezpieczeń podlega wszelka szkoda :
  • szkoda majątkowa wyrządzona w cudzym pojeździe,
  • inne szkody w mieniu powstałe wskutek uszkodzenia, utraty, lub zniszczenia rzeczy ruchomej (np. odzieży poszkodowanego, zegarka, laptopa przewożonego w pojeździe), ewentualnie rzeczy związanej z nieruchomością (np. zniszczenie pojazdem płotu, złamanie drzewek, uszkodzenie budynku),
  • szkoda na osobie - zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, jeżeli poszkodowany dozna w wypadku drogowym uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.
Odszkodowanie za szkody majątkowe nie może być wyższe od poniesionej szkody. Można domagać się naprawienia szkód tylko faktycznie poniesionych, aktualnych i pewnych, a nie mających lub mogących nastąpić w przyszłości. Poszkodowany zobowiązany jest udowodnić fakt powstania szkody i jej wysokość (art. 6 k.c.).
Wyrównanie szkody może nastąpić według wyboru poszkodowanego: albo przez przywrócenie do stanu pierwotnego, albo też w drodze rekompensaty pieniężnej. Gdyby jednak przywrócenie do stanu poprzedniego było niemożliwe albo pociągało za sobą nadmierne trudności lub koszty, roszczenie ogranicza się do świadczenia pieniężnego (art. 363 § 1 k.c.).
Do wydatków związanych z odszkodowaniem zalicza się koszty nowych części i innych materiałów, jeżeli ich użycie było niezbędne do naprawienia uszkodzonego pojazdu.
W przypadku likwidacji szkody z polisy OC (odpowiedzialności cywilnej ) – szkoda całkowita występuje wtedy, gdy koszt naprawy uszkodzonego pojazdu, przekracza 100 % jego wartości, jaką miał przed szkodą. Inaczej jest w szkodach likwidowanych z polisy AC ( autocasco ), zgodnie z którą szkoda całkowita może wystąpić wtedy, gdy koszt naprawy uszkodzonego pojazdu, przekracza 70 % jego wartości, jaką miał przed szkodą.
12 października 2001 r. Sąd Najwyższy w uchwale sygn. IIICZP 57/01 (OSN IC 2002/5/57) orzekł: "...odszkodowanie za uszkodzony samochód wskutek wypadku może obejmować, oprócz kosztów jego naprawy, także zapłatę różnicy między wartością pojazdu przed uszkodzeniem i po jego uszkodzeniu..."
Zgodnie z przepisem art. 361 § 1 k.c., określającym obowiązek naprawienia szkody, obejmuje on normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynika. W tych granicach nieodzowne jest wyrównanie szkody, które obejmuje również:
  • koszty holowania uszkodzonego pojazdu do warsztatu naprawczego,
  • koszty opinii biegłych co do zakresu uszkodzenia,
  • odszkodowanie za utracone korzyści, gdy pojazd jest narzędziem pracy,
  • koszty dojazdów poszkodowanego do warsztatu naprawczego,
  • koszty badania technicznego pojazdu uszkodzonego w kolizji bądź wypadku drogowym, przeprowadzonego po jego naprawie.
Świadczenia wypłacane z tytułu ubezpieczeń osobowych mogą być kumulowane, tzn. jeżeli poszkodowany posiada różne ubezpieczenia osobowe, z każdego może otrzymać odszkodowanie, jako rekompensatę za utratę zdrowia. Jeśli dodatkowo, szkodę poszkodowanemu wyrządziła inna osoba (sprawca) wówczas poszkodowany może uzyskać odszkodowanie z OC sprawcy wypadku oraz ze wszystkich polis własnych. Ta kumulacja świadczeń nie dotyczy jednak zwrotu wydatków poniesionych w związku z naprawieniem szkody. Jeśli więc poszkodowany poniósł koszt zakupu leków, to zwrotu kosztów może domagać się tylko z jednego ubezpieczenia. Zwrot raz wydatkowanej kwoty z kilku zakładów ubezpieczeń oznaczałby bezpodstawne wzbogacenie.
Osobie poszkodowanej, która w wyniku wyrządzonej jej szkody doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia należy się wypłata zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zadośćuczynienie następuje w formie jednorazowej zapłaty sumy pieniężnej. Wysokość tej sumy powinna być ustalona po uwzględnieniu wszelkich okoliczności mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, np. nasilenie cierpień, przebyte operacje, długotrwałość choroby i leczenia, rozmiar kalectwa, stan ogólnej niesprawności fizycznej i psychicznej. Kwota odszkodowania nie może stanowić sumy symbolicznej, lecz musi przedstawiać wartość odczuwalną ekonomicznie. Z uwagi na brak dokładniejszych uregulowań odnośnie wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, jego wymiar kwotowy zależny jest od indywidualnych okoliczności zdarzenia i kształtowany przez praktykę ubezpieczeniową, a dla poszkodowanego ważniejszą jest praktyka sądowa wyrażana w wyrokach dotyczących konkretnych zdarzeń i roszczeń. Jednym z ważnych elementów, od których zależy wysokość przyznanego zadośćuczynienia jest stwierdzony trwały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu poszkodowanego.
W razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego podmiot zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
Przykładowe koszty podlegające zwrotowi :
  • leczenia, w tym: zakupu lekarstw, zabiegów i operacji, opieki pielęgniarskiej, przewozów poszkodowanego, rehabilitacji,
  • przygotowania do innego zawodu - na żądanie poszkodowanego, który stał się inwalidą, zakład ubezpieczeń powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu,
  • urządzeń kompensujących kalectwo (protezy, wózek inwalidzki),
  • utracone zarobki i inne dochody na skutek niemożności wykonywania pracy lub innej działalności gospodarczej,
  • zatrudnienia pomocy do wykonania określonych prac,
  • zwiększonych wydatków związanych z odżywianiem (zwłaszcza w sytuacji poważniejszych wypadków),
  • przejazdami poszkodowanego do placówek medycznych lub osób najbliższych do szpitala,
  • wizyt i leczenia przez prywatnych lekarzy (wg rachunków), jeżeli uszkodzenie ciała jest poważne lub tego rodzaju, że uzasadnia konieczność odpowiedniej opieki, zabiegów itp.
Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Leczenie i rehabilitacja zwiększa potrzeby finansowe. W przypadku, gdy leczenie ma trwać w dłuższej perspektywie czasowej comiesięczne egzekwowanie wydatków byłoby nadmiernie uciążliwe. Dla skutecznego wykazania uprawnienia do tego typu renty niezbędne jest zaświadczenie lekarskie lub opinia, wskazująca zakres zwiększonych potrzeb i prawdopodobny czas w jakim będą występowały te zwiększone potrzeby. Renta na zwiększone potrzeby może przybrać charakter czasowy ( gdy następstwa szkody są długotrwałe ale odwracalne ) lub stały ( gdy następstwa szkody mają charakter nieodwracalny); Przyznanie renty nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z nimi wydatki.
W wypadku czasowej utraty zdolności do pracy poszkodowany może wystąpić do zakładu ubezpieczeń z roszczeniem o pokrycie powstałej straty w postaci utraconego zarobku. Jeżeli utrata ma charakter stały ( przez dłuższy czasokres) poszkodowany może zwrócić się do zakładu ubezpieczeń z roszczeniem rentowym. Renta z prawa cywilnego zwolniona jest z podatku dochodowego.
Z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu. Jednorazowe odszkodowanie może zastąpić rentę w całości lub w części. Wypłacane jest na podstawie ugody pomiędzy zakładem ubezpieczeń a poszkodowanym i zastępuje rentę.
Począwszy od dnia 3 sierpnia 2008 r. wprowadzona została nowa instytucja zadośćuczynienia za doznaną krzywdę dla najbliższych członków rodziny zmarłego poszkodowanego. W zależności od sytuacji faktycznej ( wzajemnych relacji i układu stosunków rodzinnych, wzajemnej bliskości i wspólności osobistej i gospodarczej ) krąg uprawnionych do zadośćuczynienia może obejmować małżonka, dzieci wspólne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione, wychowywane w ramach rodziny zastępczej, wnuki, wstępnych i innych krewnych, powinowatych ( teść, teściowa, szwagier, szwagierka, bratowa).
Najbliższym członkom rodziny zmarłego przysługuje zapłata stosownego odszkodowania, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Ustalając wysokość świadczenia, uwzględnia się :
  • ujemne następstwa natury majątkowej wywołane śmiercią bliskiego
  • utrata realnej możliwości polepszenia warunków życia
  • obniżenie standardu życiowego
Zwrot kosztów leczenia i pogrzebu osoby poszkodowanej – należy się temu, kto koszty te poniósł. Uprawnienie do zwrotu tych kosztów należy się także osobie nie należącej do kręgu osób bliskich. Do kosztów tych należą, m.in. :
  • koszty leczenia
  • koszty przewiezienia zwłok do miejsca ich pochowania
  • koszty nabycia i urządzenia grobu
  • koszt odzieży żałobnej
  • koszt tzw. stypy
  • koszt uroczystości kościelnych
  • koszt nagrobka
Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego, przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
Przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody, jest podstawą do zmniejszenia odszkodowania stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. W takim stopniu, w jakim poszkodowany przyczynił się do powstania szkody, zmniejszane jest odszkodowanie. Odszkodowanie ulegnie zmniejszeniu także i w tych wypadkach, w których przyczyniający się jest osobą, której nie można przypisać winy z powodu stanu psychicznego lub wieku.
Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W przypadku, gdyby wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe w terminie 30 dni od zgłoszenia, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.
Zakład ubezpieczeń ma obowiązek udostępnienia poszkodowanemu lub uprawnionemu informacje i dokumenty, które miały wpływ na ustalenie odpowiedzialności i wysokości odszkodowania. Osoby te mogą żądać pisemnego potwierdzenia przez zakład ubezpieczeń przekazanych informacji, bądź umożliwienia wykonania i potwierdzenia kopii udostępnionych dokumentów, przy czym koszty dokonania wymienionych czynności obciążają osobę, która żąda tych czynności.
Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody:
  1. polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzone przez kierującego posiadaczowi pojazdu mechanicznego. Dotyczy to również sytuacji, w której posiadacz pojazdu mechanicznego, którym szkoda została wyrządzona, jest posiadaczem lub współposiadaczem pojazdu mechanicznego, w którym szkoda została wyrządzona,
  2. wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach lub bagażu, chyba że odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu mechanicznego, niż pojazd przewożący te przedmioty,
  3. polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i tym podobnych,
  4. polegające na zniszczeniu lub skażeniu środowiska;
Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu OC odszkodowania, jeżeli kierujący :
  1. wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii,
  2. wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa,
  3. nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa,
  4. zbiegł z miejsca zdarzenia;
Gdy poszkodowany domaga się zapłaty odszkodowania z zakładu ubezpieczeń sprawcy zdarzenia (z ubezpieczenia OC), a zakład ten odmawia wypłaty lub nadmiernie przedłuża postępowanie, poszkodowany może zlikwidować szkodę z ubezpieczenia dobrowolne autocasco (AC) własnego pojazdu uczestniczącego w wypadku. Wówczas suma odszkodowania obliczana jest według warunków ubezpieczenia AC i często jest mniejsza, niż gdyby ustalano ją na warunkach ubezpieczenia obowiązkowego OC, a zakład ubezpieczeń ma prawo podwyższyć składkę AC. Jednak po wyjaśnieniu okoliczności zdarzenia i ustaleniu sprawcy, poszkodowany winien dopilnować rozliczenia szkody przez zakład ubezpieczeń sprawcy, zgodnie z ogólnymi warunkami ubezpieczenia OC, tzn. uzyskania odszkodowania obejmującego wszystkie straty.
Do ubezpieczeń dobrowolnych mogących mieć związek ze skutkami powstałymi podczas wypadków drogowych należą ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków (NW). Na rynku ubezpieczeniowym dostępne są ubezpieczenia określonej osoby od następstw nieszczęśliwych wypadków w ogóle, zawierane indywidualnie lub grupowo lub ubezpieczenie od skutków nieszczęśliwych wypadków pozostających w związku z używaniem konkretnego pojazdu mechanicznego. W pierwszym przypadku zakład ubezpieczeń odpowiada tylko wówczas, gdy nieszczęśliwym wypadkiem dotknięta zostanie ta osoba, na której rzecz ubezpieczenie zostało zawarte. Chodzi tu o następstwa wszelkich nieszczęśliwych wypadków, a więc i wypadków drogowych. W drugim przypadku NW komunikacyjnego zakład ubezpieczeń odpowiada tylko za następstwa wypadków pozostających w związku z korzystaniem z konkretnie oznaczonego pojazdu, którego właściciel zawarł umowę ubezpieczenia NW, a więc ubezpieczonymi są m.in. każdorazowi pasażerowie tego pojazdu. Ubezpieczenie to gwarantuje osobom poszkodowanym świadczenie niezależnie od tego, czy posiadacz pojazdu ponosi odpowiedzialność cywilną za skutki wypadku.
Z ubezpieczenia NW wypłaca się świadczenia niezależnie od przysługujących poszkodowanemu z innych źródeł świadczeń, np. z tytułu ubezpieczenia OC.